„Negroland”
to wyjątkowo interesujące połączenie relacji autobiograficznej z obserwacją
typowo reporterską. Autorka sięga do własnych wspomnień, poddaje analizie
siebie i swoje otoczenie, jednocześnie sięga swoimi spostrzeżeniami dużo dalej,
akcentując uwikłania historyczne i socjologiczne opisywanego stanu rzeczy. Ta
dwutorowość wydaje się szczególnie ważna. Jefferson nie rezygnuje z prywatnej
perspektywy, ale ma też świadomość polityczności tego, co w jej przypadku można
by uznać za intymne. Kolor skóry, zdaje się sugerować autorka, niezależnie od
zajmowanej pozycji i przepracowania pełnionej roli społecznej, zawsze jest
uwikłaniem – w dążenie do niezależności, w pamięć niewolnictwa, w emancypowanie
się, w pytanie o granice człowieczeństwa, w postulowanie prawa do wolności. To,
co szczególnie interesuje Jefferson i co jest jej doświadczeniem, to
dyskryminacja, klasowość i odcinanie się jednych od drugich wśród
czarnoskórych. Szczególnie dramatycznie, ale i ciekawie w sensie poznawczym,
brzmi powracające i w tej publikacji, i w wielu innych, upodobanie do jasnej
skóry, a więc odcinanie się od części własnej tożsamości. Niejednokrotnie
bowiem przepustką do lepszego, uprzywilejowanego świata bywa nie bogactwo, ale
odpowiednia karnacja. Jefferson z precyzją i szczerością opowiada o sytuacjach,
w których przynależność do elit z racji stanu posiadania kwestionowana była w sposób
elegancki, dyskretny, ale i bez problemu czytelny, właśnie z powodu koloru
skóry. Świat bogatych Afroamerykanów zamienia się więc w codzienność znaczoną
podwójnym wykluczeniem, i podwójnym złudzeniem. Ci, którzy współtworzą tę
rzeczywistość, w pewnym sensie wyrzekli się czarnych, choć jednocześnie nie
zostali zaakceptowani przez białych. Wierzą, że majątek zaoferuje im status, o
którym marzą, zawsze jednak jest on wybrakowany i zawsze opiera się na
niespełnieniu, pretendowaniu do pewnej roli bez końca. Książka ta opisuje
problem ważny, często przemilczany i ukrywany. Jednocześnie pozostaje
poruszającą relacją z własnego życia, co dodatkowo wzmacnia siłę przekazu.
Margo
Jefferson, Negroland. Zapiski z życia afroamerykańskich elit, przeł. Agnieszka
Nowakowska, Wyd. W.A.B., Warszawa 2017.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz