Tomasz Zalewski łączy w swojej książce narrację typową dla reportażu z opowieścią w stylu publikacji typowo historycznej, popularyzującej wiedzę o zagadnieniu zasygnalizowanym w tytule i podtytule. Zresztą już taki właśnie pomysł na tytuł sugerować może przeglądowy, co nie znaczy wcale powierzchowny, charakter publikacji. Tekst właściwy poprzedzony jest wyjaśnieniem odautorskim dotyczącym powodów zajęcia się tym akurat tematem. Zalewski sam określa gatunkowe przyporządkowanie tomu: „Moja książka jest dziennikarskim, zbiorowym portretem diaspory, skomponowanym z eseistyczno-reportażowych tekstów, które opowiadają o najistotniejszych, jak sądzę, aspektach życia i problemach Żydów w Ameryce” (s. 10). Publikację tę z powodzeniem można czytać jako opowieść o próbach definiowania tożsamości. Kwestia odmiennego podejścia kolejnych pokoleń oraz usytuowanie własnej biografii w kontekście traumy Holocaustu jest jednym z ważniejszych i ciekawszych wątków, odsłaniających z jednej strony powtarzające się punkty odniesienia, z drugiej nieoczywistość traktowania siebie jako Amerykanina. Na uwagę zasługuje łączenie portretu współczesności z licznymi odniesieniami do historii. To zderzenie lub – może nawet częściej – współistnienie dobrze pokazuje, jak trwale rezonuje w teraźniejszości diaspory przeszłość i jak często porządkuje reguły dzisiejszej codzienności. Mówienie o tożsamości to także pytanie o pobożność, ale też o zaangażowanie społeczne. Kluczowe jest także pytanie o Izrael jako miejsce, do którego się wraca, miejsce, o którym się marzy, choć nigdy się tam nie było, miejsce, które naznaczone jest etycznym uwikłaniem poprzez konflikt z Palestyną. Książka Tomasza Zalewskiego ma charakter porządkujący wiedzę i inspirujący do dalszych poszukiwań. Można ją traktować jako rodzaj podręcznika, dzięki któremu pewne podstawy zostają wyjaśnione, a skomplikowania intrygująco zasygnalizowane.
Tomasz Zalewski, Żydowska Ameryka. Wczoraj i dziś diaspory w USA, Wyd. Polityka, Warszawa 2023.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz