Autobiograficzna książka Anne Berest to ciekawa próba opowiedzenia historii rodziny w taki sposób, by na plan pierwszy wysunęła się codzienność. Jest to perspektywa oryginalna, bo autorka trzyma się jej konsekwentnie przez cały czas. Można by też powiedzieć, że stanowi przeciwwagę dla dramatycznych wydarzeń, które determinują wspomnianą codzienność. Mamy bowiem do czynienia ze stopniowym odkrywaniem historii tych, po których pozostały tylko dokumenty, zdjęcia i listy zgromadzone w pudłach, lecz przez nikogo nieoglądane. Dziwna pocztówka zaadresowana do nieżyjącej babki autorki, którą odbiera jej matka, uruchamia rodzinne śledztwo i na nowo ożywia to, co wydawało się już należeć do przeszłości. Na kartce znajdują się tylko cztery imiona, nic więcej. Matka zaczyna opowiadać córce o losach jej babki. Zaczynamy słyszeć rozmowy, śmiech, kłótnie sprzed lat. Odkrywamy jak Wielka Historia niszczy szczęśliwe życie rodzinne. Zagłada zbliża się wielkimi krokami. Nie ma znaczenia, że na początku mało kto wierzy w obozy i w to, co w nich się będzie działo. Uciekanie, ukrywanie się, smutek zestawione zostaną z próbami zachowania normalności mimo wszystko i wbrew wszystkiemu. Książka zostaje podzielona na dwie części. Pierwsza jest zdominowana przez opowieść matki i rekonstruowanie losów rodziny, w drugiej na plan pierwszy wysuwa się autorka książki, która postanawia rozwikłać tajemnicę anonimu. Śledztwo, w które niechętnie i z oporem włącza się matka kobiety, okazuje się bardzo ważnym dopowiedzeniem tego, co już było wiadomo. Staje się przewrotnym zwycięstwem pamięci nad zapomnieniem. Pokazuje, jak często ludzie nie chcą mówić, choć coś wiedzą i mogliby uzupełnić białe plamy z przeszłości. Udowadnia, że rzeczy potrafią zaświadczyć o wydarzeniach, których świadkowie nie żyją, i bywają oskarżeniem.
Anne Berest, Pocztówka, przeł. Dorota Malina, Wyd. W.A.B., Warszawa 2023.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz