Książka Jeannie Vanasco intryguje najbardziej z powodów gatunkowych. Nie byłoby tego zaintrygowania, gdyby nie temat, ale właśnie przyjęta przez autorkę forma wydaje się odsłaniać ten podstawowy wymiar opisywanego doświadczenia: trudności z wyrażeniem. Vanasco postanawia po czternastu latach milczenia skontaktować się z licealnym przyjacielem. Mark był kiedyś osobą bardzo ważną w jej życiu. Chłopak wykorzystał jednak przyjaciółkę, gdy ta była pijana. Vanasco uświadamia sobie, że mimo upływu czasu nie poradziła sobie z tym. Odkrywa również, że choć chciałaby odczuwać wściekłość, złość i nienawiść, nadal nie potrafi zapomnieć o więzi łączącej ją z mężczyzną. Postanawia się zmierzyć z tym i spróbować zdefiniować to, co czuje, co chciałaby czuć, co uważa, że powinna odczuwać, co wreszcie pragnęłaby, aby czuł Mark. Trudno oceniać emocje, uczucia i wrażenia autorki, jednak tym, co niewątpliwie może zdziwić, jest wspomniana trwała więź z dawnym przyjacielem i pozytywne myślenie o nim. Vanasco zresztą nie ukrywa, że sama jest tym zaskoczona. Kiedy przesłuchuje nagrane rozmowy z Markiem, odkrywa, jak często dba o jego dobre samopoczucie, jak bardzo nie chce go urazić, jak zależy jej na tym, by to, co się stało, również na nim wywarło piętno. W trakcie lektury trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że choć Mark chce współpracować, to tak naprawdę rozmowy po latach są dużo większym przeżyciem dla autorki. Gatunkowo mamy tutaj do czynienia z patchworkiem, dla którego istotna będzie autobiograficzność. Zapis rozmów telefonicznych, wspomnienia, próba analizy, rozmowy z aktualnym partnerem, autopsychoanaliza, próba podejścia zdystansowanego, akademickiego – to elementy, które dominują. Tak naprawdę opowieść Vanasco napawa przede wszystkim smutkiem. Pokazuje bowiem, jak długie i trwałe bywają więzi z tymi, którzy zawodzą najmocniej, jak upokarzająca bywa świadomość niemożności odcięcia się od przeszłości, jak trudne jest przepracowanie traumy przemocy seksualnej i jak niszcząca bywa socjalizacja dziewczynek i kobiet do roli tych, które będąc ofiarami przepraszają i usprawiedliwiają, zamiast oskarżyć.
Jeannie Vanasco, Rzeczy, o których nie rozmawiałyśmy, kiedy byłyśmy dziewczynami, przeł. Anna Dzierzgowska, Wyd. Relacja, Warszawa 2020.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz