Mroczna, duszna, obezwładniająca i sugestywna proza! Poetyckość obrazowania przeradza się w kompulsywne wspominanie i przywoływanie obrazów wojny i tego, co po wojnie pozostaje – rozczarowania, przerażenia, zagubienia, niemożności odnalezienia się w rzeczywistości czy wreszcie poczucia bezsensu, bo niczego z normalności nie da się porównać z intensywnością świata nastawionego na zabijanie. Noc sprzyja zwierzeniom, jednak główny bohater, którego losy poznajmy, stawia raczej na rozpaczliwy monolog. Czasami jest to wspomnienie dzieciństwa, innym razem archaiczności autorytetów, do których się odwoływano, jeszcze innym ostry komentarz do dyktatury Salazara. Pacyfistyczny wymiar opowieści nie ulega wątpliwości. Z wojny każdy wraca okaleczony – dosłownie i metaforycznie, fizycznie i duchowo. Do wyrazistych symboli tego okaleczenia należą z jednej strony problemy natury seksualnej (odzierające z męskości tego, kto przybywa ze świata zdominowanego przez męskość), z drugiej unieważnienie więzi rodzących się podczas wojny (ci, którzy doświadczali razem ostateczności, rozstają się tak, jakby nic się nie wydarzyło i wracają do zwyczajnego świata). Warto również zwrócić uwagę na powracający wątek upodlenia tego, kto był na wojnie. Ci, w których imieniu walczył, nie traktują go z szacunkiem, podkreślają swoją wyższość, okazują obojętność i akcentują jego nieprzystawalność do świata istniejącego poza wojną.
António Lobo Antunes, Zadupia, przeł. Wojciech Charchalis, Wyd. Noir Sur Blanc, Warszawa 2021.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz