Schyłek, koniec, finał (Scenariusze końca. Zmierzch, kres, apokalipsa, wybór, red. i wstęp D. Czaja)

Już wcześniejszy tom zredagowany przez Dariusza Czaję, a mianowicie „Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria”, zapowiadał potencjał tkwiący w serii Tropiki. Omawiana w tym miejscu publikacja tylko ów potencjał potwierdza. Oba tomy są nie tylko interesujące koncepcyjnie, znakomicie przygotowane merytorycznie, ale i fascynujące, jeśli weźmiemy pod uwagę tematy, wokół których koncentrują się zamieszczone w książkach teksty. O ile w przypadku „Innych przestrzeni, innych miejsc” można mówić o skupieniu się na otwarciu się na to, co inne, obce, zapomniane lub przemilczane, a więc tym samym o poszerzaniu przestrzeni znaczeń, o tyle w „Scenariuszach końca” mamy do czynienia z przyjrzeniem się temu, co oznaczone jest schyłkowością, finałowością, nieuchronnością końca, a więc – tak można by rzec – co skojarzone jest z koniecznością poddania sile oddziaływania wynikającej z zamknięcia. Tom otwiera wstęp autorstwa Dariusza Czai zatytułowany „Figury końca. Przybliżenia”. Badacz nie tylko wprowadza czytelników w tematykę tomu, ale i, co dużo ważniejsze, proponuje intrygujący esej na temat rozumienia tytułowego słowa, współczesnego i historycznego postrzegania go, a także możliwości interpretacyjnych w tym słowie tkwiących. Warto zauważyć, iż perspektywa towarzysząca rozważaniom Czai pozwala na uświadomienie sobie i przypomnienie tego, iż słowa rzadko kiedy bywają niewinne, znaczą natomiast czasami dużo więcej, niż tego jesteśmy świadomi. Tom podzielony jest na trzy części: „Dyskursy”, „Fikcje” i „Sztuki”. To, co wydaje się szczególnie interesujące, sprowadza się do międzytekstowego dialogu. Okazuje się bowiem, że analizy autorów wzajemnie ze sobą „rozmawiają” i są w nieustannym ruchu, bo interpretowane teksty kultury uzupełniają się, dopowiadają pewne treści i wzbogacają o sensy dodatkowe. Tym samym tytułowe „Scenariusze końca”, choć pozornie dotyczą zamykania, właśnie dzięki owej dialogowości wpisują się również w współtworzenie otwarcia i poszerzenia.

Scenariusze końca. Zmierzch, kres, apokalipsa, wybór, red. i wstęp Dariusz Czaja, Wyd. Czarne, Wołowiec 2015.