Przyciąganie i odtrącanie (P. Lewis, Ziemia przeklęta)

„Ziemia przeklęta” Lewisa to intrygujące połączenie powieści inicjacyjnej, powieści o małej, zamkniętej społeczności, powieści o pisaniu i elementów powieści gotyckiej. Wszystkie te elementy pojawiają się w sposób przemyślany, układając się w zapadającą w pamięć historię dorastania, niechcianego przywiązania, tożsamościowych dylematów i odbudowywanych po latach więzi. Choć wspomnianych wyżej motywów jest niemało, Lewisowi udaje się uniknąć chaosu i patetyczności. Z zadziwiającą delikatnością odsłania okrucieństwo, jakie może się pojawić między tymi, którzy się kochają, ale i niewypowiedzianą niejednokrotnie siłę przywiązania, poświadczaną nie słowami, ale czynami właśnie. Ważnym punktem odniesienia dla losów rodziny głównego bohatera staje się małe miasteczko w Appalachach, od którego się ucieka i do którego nie da się nie wrócić. W skali mikro równie istotny jest dom – z mroczną tajemnicą, o której się nie mówi głośno, a która wybrzmiewa w lękach i szeptem przekazywanych opowieściach. Codzienność bohatera determinowana jest przez marzenie o ucieczce, gotowość odcięcia się od przeszłości i jednoczesną niemożność zapomnienia. To pamięć miejsca, ale i pamięć traumy okazują się kluczowym punktem odniesienia. Pisanie i czytanie porządkujące życie całej rodziny staje się źródłem awansu społecznego, protestem przeciwko fanatyzmowi, krzepiącym potwierdzeniem sensu, elementem codziennych rytuałów, wreszcie poszukiwaniem tego, co skazuje na porażkę.

Phillip Lewis, Ziemia przeklęta, przeł. Ewa Kleszcz, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2018.