Znakomity
reportaż. Przemyślany, literacko i kompozycyjnie bez zarzutu, stopniujący
napięcie, zaangażowany, ale daleki od tendencyjności. Skłaniający do myślenia,
bo włączający czytelnika w opisywane wydarzenia. Rekonstruujący proces dziejący
się na naszych oczach, a często, zwłaszcza wtedy gdy zabraknie słów do nazwania
tego, co się dzieje, niedostrzegany. Gessen krótko informuje o własnej pozycji
biograficznej, zaznaczając że sama jest ofiarą tego, co w Rosji się dzieje i
działo. Polityka wpływa więc na jej życie, choć jednocześnie fakt ten nie jest
w tej historii najważniejszy. Autorka decyduje się na oryginalny pomysł. Oto na
plan pierwszy wysuwają się historie czwórki młodych ludzi urodzonych w
pierwszej połowie lat osiemdziesiątych. Ważnym punktem odniesienia jest symbolika roku 1984. Nie są to postaci anonimowe, ale
poprzez funkcjonowanie w konkretnym środowisku w ich życiorysie odbija się
najnowsza historia Rosji. Masza, Żanna, Sierioża i Liosza są więc z jednej
strony konkretami, z drugiej służą do zobrazowania tego, co dotyczy całego
społeczeństwa i pokolenia, które miało dorastać w kraju demokratycznym. Dzięki
nietraceniu z oczu tego, co działo się w okresie rządów Stalina, Gessen udaje
się pokazać, jak trwała była przemiana w ludzi, dla których komunizm był czymś
najważniejszym na świecie. W tle mocno więc wybrzmiewa pytanie, czy państwo
skażone tą ideologią jest w stanie się zmienić? Ważnym elementem wątpliwości w
tym względzie jest to, co dzieje się za prezydentury Putina i co przyjmowane
jest przez Rosjan w dużym stopniu z biernością. Walka, a więc głos opozycji,
okazuje się stopniową utratą jakiejkolwiek nadziei na lepsze jutro. To, że
rezygnują właśnie najmłodsi, jest szczególnie przygnębiające. Reportaż Gessen staje
się także przejmującym świadectwem dziedziczenia z pokolenia na pokolenie
pewnych postaw – tych dobrych i tych złych. To również celne sportretowanie
trudności, jakie wiążą się z odzyskaniem tej wiary w przyszłość, której nigdy
tak naprawdę się nie posiadało i która zawsze traktowana była jako coś
irracjonalnego. Lektura obowiązkowa.
Masha
Gessen, Będzie to, co było. Jak totalitaryzm odradza się w Rosji, przeł.
Magdalena Iwińska, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2018.
[przeczytana
jako e-book na czytniku PocketBook Touch HD2 Ruby Red]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz