Obcy, którzy stali się swoi (D. Sturis, Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji)

Reportaż Sturisa wpisuje się we wcześniejsze zainteresowania autora tematem emigracji. Wątek ten pojawia się i w „Grecji. Gorzkich pomarańczach” i w „Gdziekolwiek mnie rzucisz. Wyspa Man i Polacy. Historia splątania”. „Nowe życie” jest więc z jednej strony efektem poszerzenia zainteresowania środowiskiem, z którego autor się wywodzi, z drugiej stanowi próbę przypomnienia Polakom postaw wykazywanych w stosunku do uchodźców przed laty, a tak rzadkich współcześnie. Można więc powiedzieć, że wątek biograficzny i historyczny zderzony zostaje z kontekstem społecznego zaangażowania, w tle obecne jest bowiem cały czas pytanie o przyczyny zmian, które zaszły w naszym społeczeństwie, jeśli chodzi o traktowanie tak zwanych obcych, ale potrzebujących pomocy. Sturis rekonstruuje losy Greków, którzy w wyniku zagrożeń czyhających na komunistów w okresie wojny domowej, szukali pomocy i bezpiecznego miejsca do życia m.in. w Polsce. Przywołując życiorysy konkretnych ludzi, dla których Polska stała się drugim domem, odsłania skomplikowane przeżycia przybyszów – samotność i strach wysyłanych najpierw dzieci, trudności związane z łączeniem rodzin, doświadczenia partyzanckie dorosłych i ich kłopoty zdrowotne, stopniowe zanikanie nieufności i rodzenie się przyjaźni między polskimi a greckimi sąsiadami. Praca reportera jest też działaniem na rzecz pamięci, okazuje się bowiem, że gromadzone przez lata archiwa dotyczące uchodźców z Grecji zostały zniszczone. Skuteczne pokonanie zapomnienia odbywa się więc za pomocą opowieści. Sturis unika łatwości kategoryzowania, rezygnuje z upraszczających ocen politycznych, nie próbuje hierarchizować objawów sympatii, które spotykały uchodźców. Dzięki temu otrzymujemy opowieść nie tylko fascynującą z racji przedstawianych faktów, ale i uwrażliwiającą na biografię każdej jednostki, bo to właśnie pojedyncze losy mówią najwięcej o zbiorowości. Pozycja obowiązkowa.

Dionisios Sturis, Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji, Wyd. W.A.B., Warszawa 2017.