„Kruszenie świata” to książka, która wymyka się utartym skojarzeniom, zaskakuje, ale i odsłania jednocześnie trudności, jakie pojawiają się w kontekście podróży, której koncept opiera się na poruszaniu się po czyichś śladach. Autor wyrusza do Iranu, zamierzając obejrzeć miejsca, które wcześniej opisał Nicolas Bouvier w „Oswajaniu świata”. Powtórzenie po latach czyjejś wyprawy nie jest, co oczywiste, pomysłem nowym. Tym kluczowym, definiującym konceptem podróży Francuza okazuje się doświadczenie świata w stanie rozpadu. Oswajanie Bouviera zamienia się więc w kruszenie Désérable’a. Oto poznawanie codzienności panującej w Iranie nie ma w sobie nic z zachwytu, poznawania tego, co inne, odkrywania tego, co fascynujące. Jest za to zderzeniem z ograniczaniem wolności, zagrożeniem, brakiem poczucia bezpieczeństwa, kontrolą i poczuciem odbierania krok po kroku nadziei. W tym kontekście pozycja autora, trochę spacerowicza, trochę ryzykanta, trochę obserwatora, służy pokazaniu zupełnie innego statusu tych, którzy należą do miejscowej społeczności. Autor może wyjechać i opuścić ten świat. Ci, którzy są u siebie, tak naprawdę coraz mniej mogą, a coraz więcej się im zabrania. W efekcie próbują inwestować w pamięć i to, co dzięki niej może przetrwać. W trakcie lektury warto również zatrzymać się nad obecną w tle refleksją na temat roli dziennikarzy podczas sytuacji krytycznych na świecie. Désérable dobrze pokazuje, że niełatwe jest bycie tam, gdzie media są tak naprawdę potrzebne. Wynika to nie tylko z własnych ograniczeń, ale i tego, jak traktowani bywają dziennikarze wtedy, kiedy zamierzają ruszyć do miejsc uważanych za niebezpieczne. „Kruszenie świata” to intrygująca relacja z codzienności, która niespodziewanie pokonuje chęć literackiego powtórzenia. Może miejscami zbyt powierzchowna, jednak ostatecznie dobrze odsłaniająca paradoks życia na co dzień w lęku o własną wolność.
François-Henri Désérable, Kruszenie świata. Podróż do Iranu, przeł. Katarzyna Marczewska, Wyd. Czarne, Wołowiec 2025.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz