Twórczość Manueli Gretkowskiej potrafi zaskakiwać. Autorka ma na swoim koncie nie tylko intrygująco szczere, bezpruderyjne, ostre w ocenie rzeczywistości utwory. Potrafi również eksperymentować z formą – łącząc na przykład prozę z błyskotliwym esejem filozoficznym czy stawiając na literaturę środka. Pisarka bywa autorką intrygującą i bardzo ciekawą, bywa też niestety banalna i powierzchowna. „Posag dla Polki” to – taką tezę można postawić – część rozłożonego na wiele lat projektu autobiograficzno-eseistycznego. Początkiem tego cyklu była intrygująca i nieoczywista „Polka" (zapis doświadczenia macierzyństwa), potem „Europejka” (opowieść o świadomym funkcjonowaniu w kraju i Europie) i – chyba najciekawsza – „Obywatelka” (opis politycznego zaangażowania i powstania Partii Kobiet), wreszcie „Kosmitka” (próby zdefiniowania własnej tożsamości i szukania możliwego katharsis). To, co najciekawsze, działo się w tych książkach na styku prywatnego i publicznego. „Kosmitka” jest najsłabszą pozycją z tego czworoksięgu. „Posag dla Polki” niestety pozostaje pozycją równie przeciętną. Podobnie jak „Przeprawa” - także autobiograficzny tom, który można uznać i za kontynuację wspomnianego czworoksięgu, i za kolejną odsłonę tych utworów, które koncentrują się m.in. na związku z Piotrem Pietuchą. Na czwartej stronie okładki znajdziemy reklamowe hasło: „kontrowersyjna, obrazoburcza, prawdziwa”. Brzmi atrakcyjnie, ale to określenia zdecydowanie na wyrost. Nawiązanie tytułem do schematu towarzyszącego cyklowi, a więc przywołanie imienia córki i obywatelki Polski zarazem, nie brzmi już tak oryginalnie jak wcześniej. Nieco wtórne wydają się także kolejne – zajmujące kilkadziesiąt stron – analizy dotyczące związku pisarki z reżyserem Andrzejem Żuławskim. Lepiej przeczytać w tym kontekście powieść „Trans” autorki, niż wspomniane fragmenty. Dalsze rozważania dotyczące chociażby związku Yoko Ono i Johna Lennona czy postaci z mitologii również nie sprawiają wrażenia szczególnie oryginalnych. Jaka to zatem lektura? Niekonieczna.
Manuela Gretkowska, Posąg dla Polki, Wyd. Znak, Kraków 2024.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz