„Małe Karpaty” to intrygujący i nastrojowy esej, zakorzeniony w przeszłości, ale zmierzający w stronę „tu i teraz” oraz możliwości utrzymania ciągłości między minionym a właśnie się dziejącym. Autor zdaje się tworzyć prywatny przewodnik po przestrzeni rozpoznanej i jednocześnie ciągle odkrywanej na nowo. W trakcie lektury odsłaniają się przed czytelnikiem kolejne warstwy – historii, drzew, ludzkich losów, obyczajowych przemian, światów odchodzących w przeszłość. Ważnym punktem odniesienia stają się mapy – te nowe i stare, te znaczone osobistym doświadczeniem i obiektywną wiedzą, te racjonalnie rozpisane i wyobrażone, te z naddatkiem znaczeniowym, potwierdzające stan posiadania i te zdystansowane do materialnych odniesień, jakby obojętne w stosunku do narracji o własności. Przeżywanie, zapamiętywanie, odczuwanie odbywają się poprzez świadomość zmiany i ruchu. Tak więc każda z opowieści okazuje się w pewnym sensie czymś schwytanym i odebranym czasowi. Intrygujące!
Ján Púček, Małe Karpaty. Włóczęga po prawdziwej i wymyślonej krainie, przeł. Andrzej S. Jagodziński, Wyd. Czarne, Wołowiec 2024.
