O „Biografiach ulic” pisał niegdyś Jacek Leociak. Przywołany badacz starał się z dużym powodzeniem opowiedzieć i ożywić mapę tych punktów, które były istotne dla żydowskiej Warszawy. Benny Mer decyduje się na podobne działanie, ale w mikroskali. Interesuje go konkretna, wskazana w tytule ulica, oraz potrzeba zapamiętania tego wszystkiego, co składa się na życie i codzienność. Próbuje zmierzyć się z tym, co przetrwało, choć jednocześnie doskonale wie, że emocjonalnie jest to bardzo trudne. Buduje swoją opowieść z tekstów literackich i wspomnieniowych, w których pojawia się ulica Smocza. Ze zgromadzonych przez niego zdjęć wyłania się świat utracony, zniszczony, w sposób zamierzony skazany na nieprzetrwanie. Mer świetnie oddaje energię i dynamikę tego miejsca – tę żywą i tę martwą, tę zapamiętaną i tę nie do odzyskania. Stara się odmalować obraz, w którym kolejne warstwy odsłaniają nieoczywistość przestrzeni. Obok opowieści o wielkiej biedzie pojawiają się też historie o bogactwie, obok historii przywołujących rozrywkowy charakter teatru jest też i upomnienie się o artystyczny i mniej jednoznaczny charakter przedstawień, obok wizji pełnych starych duchów czytamy o zderzeniu z innym modelem myślenia, rozważającym nowy wspaniały świat przyszłości, obok namacalności wynikającej z zachowania skrawków tego, co istniało, mamy niepewność i ulotność tego wszystkiego, po czym nie pozostał żaden ślad. Autor interesująco rozgrywa własną obecność w tekście. Poszukuje tego, co zostało z przeszłości, jednocześnie „czyta” dzisiejszą przestrzeń w taki sposób, że na to, co „tu i teraz” nakłada „dawne i minione”.
Benny Mer, Smocza. Biografia żydowskiej ulicy w Warszawie, przeł. Piotr Paziński, wiersze w przekładzie Belli Szwarcman-Czarnoty, Wyd. Czarne, Wołowiec 2025.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz