To kolejna ważna, potrzebna i pionierska publikacja Joanny Ostrowskiej. Po napisaniu znakomitej książki poświęconej przymusowej pracy seksualnej w III Rzeszy („Przemilczane”) i opracowaniu dokumentów dotyczących przymusowej sterylizacji na Dolnym Śląsku w latach 1934-1944 („Mój Führerze!”) autorka przygląda się jeszcze jednemu przemilczanemu i skrywanemu tematowi, a mianowicie osobom nieheteronormatywnym w okresie II wojny światowej. Motyw utraconego świadectwa za sprawą stygmatyzacji, penalizacji, strachu i upokorzenia okazuje się tym, co w pewnym sensie porządkuje opowieść. Do wielu relacji nie da się bowiem dotrzeć, wiele historii nigdy nie zostało opowiedzianych, wiele biografii funkcjonowało w trybie zamaskowania i fałszywej kreacji. To bardzo ważna kwestia pokazująca problemy związane z badaniem historii intymności. W tym wypadku kluczowe jest fakt, że seksualność zostaje poddana kontroli, izolacji i procesowi odhumanizowania za sprawą paragrafu 175. W swojej pracy badawczej Joanna Ostrowska występuje przeciwko milczeniu i budowaniu wokół homoseksualistów otoczki napiętnowania. Odtwarza te życiorysy, w przypadku których jest możliwe zrelacjonowanie tego, co się wydarzyło. Wyjątkowo poruszający okazuje się fakt zwielokrotnienia procesu wymazywania. O homoseksualistach w obozach nie mówi się, bo rzekomo się ich nie widzi lub ich nie pamięta, a jeśli pojawiają się we wspomnieniach, skazani zostają na oceniające spojrzenie tych, którzy opowiadają. W efekcie odsłonięta zostaje samotność osób, które skazano na dodatkowe cierpienie poprzez demonizowanie i wykluczenie. Dużym atutem badań Ostrowskiej jest pokazanie różnych odsłon homoerotycznych relacji – tych opartych na zgodzie i przyzwoleniu, tych wykorzystujących relację zależności, ale i tych opartych na brutalności i przemocy. Nie ulega więc wątpliwości, że mamy do czynienia z lekturą obowiązkową – merytorycznie bezbłędną, odpominającą to, co było do tej pory ukryte, zobowiązującą nas, czytelników, do wiedzy i do pamiętania.
Joanna Ostrowska, Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2021.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz