Zapraszam również na mój profil na Facebooku: https://www.facebook.com/bernadetta.darska

oraz na moje konto na Instagramie: https://www.instagram.com/bernadettadarska/

środa, 29 czerwca 2016

Nie do pogodzenia (Obrażenia. Pobici z Polską)

„Obrażenia” to autorski projekt Stowarzyszenia Reporterów Rekolektyw. W centrum kolejnych opowieści jest Polska i absurdy, z którymi możemy się zmierzyć na co dzień, absurdy zabawne i absurdy dramatyczne. W pewnym sensie pomysł ten wydaje się nazbyt oczywisty. W trakcie lektury trudno otrząsnąć się z wrażenia, iż mamy do czynienia z reportażami z tezą. W otwierającym antologię tekście Mirosława Wlekłego „Zgorszenie polskie” natkniemy się chociażby na próbę wyliczenia tego wszystkiego, co wiąże się w Polsce z obrazą uczuć religijnych. W tym, że przedstawione przykłady często śmieszą, czasami dziwią, rzadko budzą zrozumienie nie ma nic zaskakującego. Podobnie jak w tym, że tego typu zgłoszenia do sądu wynikają nie tyle z troski o czyjeś samopoczucie związane z wiarą, co raczej z braku tolerancji i niechęci do wszystkiego, co inne. Z kolei Małgorzata Rejmer w reportażu „Powietrze tu mokre” portretuje konflikt, jaki narodził się w pewnej miejscowości między Polakami a mieszkającymi w ośrodku dla uchodźców Czeczenami. Autorce udaje się zrekonstruować początkowo pozornie niewinną nieufność, która szybko urasta do niechęci a nawet nienawiści. Ponieważ formalnie przyjmuje ciekawą konwencję, wskazując na miasteczko, które mogłoby być wszędzie, łatwo dostrzec uniwersalność przekazu, zwłaszcza że opisane sceny przypominają to, co działo się dużo wcześniej w kontekście ośrodków Monaru. Ponadczasowy charakter ma również tekst Urszuli Jabłońskiej „Konflikt tragiczny na wsi polskiej [z grabiami i kosą w tle]”. Rodzinny dramat niezrozumienia, niechęci, wzajemnych oskarżeń zostaje dodatkowo wzbogacony motywem zmiany płci, na którą decyduje się syn. Brak akceptacji zyskuje więc inny, nie tak oczywisty wymiar. Agnieszka Wójcińska w „Moja doniczka jest lepsza” portretuje ludzi mieszkających w Polsce, ale narażonych na agresję ze względu na swoje pochodzenie. Pytanie o tożsamość jest w tym kontekście i oczywiste, i skomplikowane. Na pewno jednak nie można powiedzieć, że reportaż ten otwiera nas na nowe myślenie o problemie. Kaja Puto i Ziemowit Szczerek w „Dzięki Bogu, że jest ten Internet” przyglądają się prawidłom rządzącym hejtowaniem w sieci. Mowa nienawiści wybrzmiewa, jak zawsze, wyjątkowo mocno, ale nie da się ukryć, że tego typu temat jest już dosyć wyeksploatowany. Ponownie zderzamy się więc z oczywistością. Magdalena Kicińska opisuje z kolei milczenie i obojętność, z jaką styka się przemoc domowa. W „Zdarzeniu [albo rzeczy o banalności zła]” pokazuje bezduszne traktowanie ofiary oraz łatwość niedostrzegania zła w pozornie zwyczajnym człowieku – kacie. Choć reporterka skupia się na konkretnym przypadku, udaje się jej zaakcentować dziedziczenie lęku, niemożność wyrwania się z impasu domowego cierpienia, wreszcie zniszczenie, będące efektem przemocy. Maciej Wasielewski w „Kole zwierzeń” portretuje grupę Klancyk prezentującą improwizowane spektakle na żywo. Działania artystyczne stają się w tym przypadku pretekstem do zbudowania metafory na temat życia jako improwizacji, w której to, co straszne, łatwo staje się śmieszne, a to, co absurdalne, szybko może się zmienić w tragiczne. „Obrażenia” to zbiór reportaży różnych autorów, w których to, co edukacyjne i pouczające jest nazbyt mocno widoczne – to wada. Jednocześnie znajdziemy tutaj kilka tekstów z potencjałem, z których mogłoby wyniknąć coś więcej i coś mniej oczywistego – to zaleta.


Obrażenia. Pobici z Polską, Wyd. Wielka Litera, Warszawa 2016.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz