W poszukiwaniu siebie (W. Mliczewska, Na początku jest koniec. Na szlakach duchowości Majów)

Opowieść Mliczewskiej to ciekawe zderzenie perspektywy opartej na poszukiwaniu samego siebie z perspektywą typowo poznawczą, oddającą jednak głos tym, którzy są obiektem zainteresowania. Autorka zresztą pozwala czytelnikowi poznać swój sposób myślenia. Ujawnia ewolucję, jaka się w niej dokonuje, i pokazuje konieczność przewartościowania tego, z czym przybyła do Ameryki Środkowej, a co okazało się nieadekwatne do sytuacji zastanej. Mliczewska, choć pozostaje obecna w tekście, to jednak nie eksponuje siebie nazbyt mocno. To bardzo ważna cecha tekstu, gdyż dzięki temu nie autorka jest najważniejsza, ale ludzie, których spotyka na swojej drodze. W pewnym sensie mamy do czynienia z prywatnym śledztwem. Próba zrozumienia duchowości Majów zderzona zostaje z różnymi uprzedzeniami i stereotypami, z którymi Majowie się kojarzą. Współczesna perspektywa redefiniuje to, co związane jest tradycją i dziedzictwem. Tożsamościowa przynależność nie zawsze jest powiązana z dumą, rodzi wiele problemów, wiąże się z uwikłaniem społeczno-politycznym, co w efekcie skutkuje niechęcią do ujawniania się i opowiadania o sobie. Mliczewskiej udaje się pokazać podróż jako proces – dochodzenia do wiedzy o sobie, ale i dochodzenia do wiedzy o Majach. By osiągnąć ten drugi cel, konieczny jest rozwój własny. Szybko bowiem się okazuje, że pewne założenie, które zdawały się idealne, kiedy autorka była daleko, na miejscu kompletnie się nie sprawdzają. Konieczne staje się zaakceptowanie zmiany – i tej, w którą samemu się jest wciągniętym, i tej, której się wyczekuje i traktuje się ją jako coś wartościowego i cennego. Książka jest kompozycyjnie przemyślana, zachowano właściwe proporcje między relacją związaną z przeżyciami autorki, a fragmentami portretującymi ludzi, których Mliczewska spotyka na swojej drodze. Warto również docenić pozytywny przekaz oraz przesłanie sprowadzające się do zaakceptowania inności wpisanej w poznawanie obcych kultur oraz imperatywu otwartości, umożliwiającego nawiązanie dobrych, bliskich relacji.

Weronika Mliczewska, Na początku jest koniec. Na szlakach duchowości Majów, Wyd. Muza, Warszawa 2017.