Triumf bezprawia (F. Mastrogiovanni, Żywi czy martwi? Porwania ludzi w Meksyku jako narzędzie terroru)

Reportaż Mastrogiovanniego można czytać równolegle chociażby z książką „Ameksyka” Eda Vulliamy’ego. Znajdziemy tutaj podobne zróżnicowanie przykładów, które definiują doświadczenia bohaterów, ale jednocześnie są opowieścią o charakterze uniwersalnym dla tej części świata. Natkniemy się więc na obrazy porwań zupełnie przypadkowych i niewinnych ludzi, na opisy korupcji policji, wojska, prokuratury, na przekonująco oddaną atmosferę powszechnej zmowy milczenia oraz bezradności i zastraszenia zwykłych obywateli, na mocne oskarżenie triumfujących tam pogardy dla ludzkiego życia i sadyzmu tych, którzy mają nieograniczoną władzę. Mastrogiovanni ma świadomość, że historia konkretnego człowieka przemawia do czytelnika mocniej od statystycznych danych. Nie traci więc z oczu swoich bohaterów, uważnie ich słucha, stara się pokazać specyfikę miejsca i czasu. Sprawowanie kontroli nad społeczeństwem poprzez stosowanie terroru okazuje się w Meksyku skutecznym narzędziem podporządkowywania. Walka od początku jest nierówna. Ci, którzy porywają, biją, gwałcą, okaleczają i zabijają, są nieprzewidywalni – dramat może więc stać się udziałem każdego. Jednocześnie ów brak konsekwencji i celebrowany chaos, skutecznie zamykają usta bliskim ofiar i równie skutecznie korumpują przedstawicieli prawa. Reporter nie ukrywa, że zastraszenie społeczeństwa jest tak duże, że także on, osoba pozornie z zewnątrz, nie czuje się bezpiecznie. Nigdy nie wiadomo do końca, kto pewne rzeczy widzi, kto sobie coś dopowie, i kto uzna, że bycie w niewłaściwym miejscu o niewłaściwym czasie, stanowi rodzaj wyroku od którego nie da się uciec. Bardzo ważnym przesłaniem powracającym w kontekście kolejnych historii jest zaakcentowanie systemowości zbrodni. Zwykli obywatele nie tylko mają za przeciwników wyspecjalizowanych morderców, ale i nie otrzymują pomocy ze strony władz – tych lokalnych i tych najwyższego szczebla.

Frederico Mastrogiovanni, Żywi czy martwi? Porwania ludzi w Meksyku jako narzędzie terroru, przeł. Magdalena Olejnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.