Poszukiwanie (U. Ryciak, Potargana w miłości. O Agnieszce Osieckiej)

Ryciak decyduje się na nietypowy sposób przedstawienia biografii Agnieszki Osieckiej. Z pewnymi zastrzeżeniami można powiedzieć, że wychodzi z tego projektu obronną ręką. Zamiast przedstawianych chronologicznie faktów, przytaczanych strona po stronie dat, wreszcie obficie cytowanych wspomnień osób, które tekściarkę znały, mamy opowiadanie obrazami, mnóstwo pytań zamiast jednoznacznych odpowiedzi, a także gotowość wsłuchania się w głos tej, o której się opowiada. Agnieszka Osiecka staje się więc w książce nie tylko artystką, ale i zwykłym, wrażliwym człowiekiem, któremu udało się uwieść słowami tak wielu ludzi. Ryciak wyraźnie stosuje strategię empatii zamiast literackiego śledztwa. Czytelnik będzie miał więc okazję zetknąć się z portretem pełnym zachwytu, zrozumienia i chęci uchwycenia nadzwyczajności bohaterki książki. Nie ma tu natomiast miejsca na oskarżenia, negatywne emocje, wspomnienia dalekie od miłych. Nawet jeśli Ryciak pisze o ciemnych stronach biografii Osieckiej, jak na przykład porzucenie męża, Daniela Passenta, i córki, częste zmienianie partnerów czy alkoholizm, trudno oprzeć się wrażeniu, że i w tych momentach więcej jest wyrozumiałości dla nadwrażliwości niż posądzenia o egoizm. Nie znaczy to, oczywiście, że Ryciak miałaby podstawy, by wcielać się w rolę oskarżycielki, szkoda jednak, że w tej niewątpliwie pięknej i wpisującej się w twórczość Osieckiej opowieści biograficznej, zabrakło bardziej wyrazistych akcentów krytycznych. Ryciak rezygnuje z częstego cytowania swoich rozmówców lub materiałów, do których udało jej się dotrzeć. Zamiast tego stawia na nieco sentymentalną, choć uciekająca od egzaltacji, narrację bliską tekstowi panegirycznemu. Dobrze się to czyta, bo Ryciak pisze ciekawie, a i niebanalną postacią była jej bohaterka. Traktowałabym jednak tę książkę raczej jako impresję na temat życiorysu Osieckiej niż biografię pojmowaną w sensie ściśle gatunkowym.

Ula Ryciak, Potargana w miłości. O Agnieszce Osieckiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015.