Losy (K. Januszewska, Kołysanka)

„Kołysanka” to powieść powiązana z wcześniejszym „Dziedzictwem”. Z powodzeniem jednak obie książki można czytać oddzielnie. Mamy do czynienia z ciekawym połączeniem sagi rodzinnej z biografią rodziny, historią zwykłych ludzi na tle Wielkiej Historii, wreszcie rekonstruowaniem losów konkretnych bohaterów, których przeżycia stają się jednocześnie odpowiednikiem doświadczeń o charakterze uniwersalnym. Okres, który poznajemy to czas przed II wojną światową i w trakcie jej trwania oraz moment otwarcia się na nową powojenną rzeczywistość. Doświadczenia bohaterów, choć wpisane w Wielką Historię, znaczone są codziennością, a ta jako najważniejsze swoje chwile wyraźnie określa śmierć i narodziny. Nic więc dziwnego, że choć mamy do czynienia z traumatycznymi przeżyciami związanymi ze strachem przed nieznanym, niepewnością, wojenną tułaczką, lękiem o najbliższych, koniecznością doznawania dobra i zła od tych, których niekoniecznie wcześniej uznawano za przyjaciół lub wrogów, to jednak na plan pierwszy wysuwa się przetrwanie związane z narodzinami, przeżyciem, ocaleniem, nadzieją na nowe. Autorce udaje się wpisać w opowieść emocje i uczucia zwykłych ludzi oraz pokazać, że w cieniu ważnych historycznych wydarzeń zawsze najważniejszy jest człowiek – ten konkretny, często anonimowy, któremu właśnie zniszczono cały świat lub zaoferowano światło tam, gdzie przyzwyczajano się już do ciemności. To połączenie zwyczajności, codzienności, braku nadzwyczajnych uniesień z dziejowym przymusem przeżywania spraw ostatecznych w swoim wymiarze wybrzmiewa przekonująco i realistycznie.

Krystyna Januszewska, Kołysanka, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2018.

[przeczytana jako e-book na czytniku PocketBook Touch HD2 Ruby Red]