Ile prawdy jest w legendzie? (P. Zgrzebnicki, Tam, gdzie kończy się świat. Opowieści z Papui-Nowej Gwinei)

Kluczowym elementem stereotypów narosłych wokół Papui-Nowej Gwinei, będącej celem podróży autora, jest budzące wiele mrocznych skojarzeń określenie „łowcy głów”. Fakt ten zostaje zresztą przez Zgrzebnickiego nieraz zaakcentowany. Ów tytułowy koniec świata nie wiąże się bowiem tylko z odległością, ale przede wszystkim z niedostępnością i egzotyką. Autor nie ukrywa, że sam tkwi w pewnym zagubieniu – z jednej strony jest otwarty na nowe doświadczenia, z drugiej lęka się tego, co wiąże się z nieprzewidywalnością i stosunkowo niewielką wiedzą na temat tego rejonu świata. Plan podróży, obmyślony wcześniej i mający na celu porównanie niektórych zwyczajów, niejednokrotnie podlega renegocjacjom. Czasami winien jest nieodpowiedzialny i niesłowny przewodnik, innym razem przeciwności natury przyrodniczej, jeszcze innym zaskoczenie związane z obowiązującymi na miejscu obostrzeniami. Zgrzebnicki, choć pozostaje podróżnikiem zainteresowanym i zaangażowanym, raczej nie ryzykuje i nie pozwala sobie na spontaniczne decyzje. Nie jest to, oczywiście, wadą, zwłaszcza że przebywa w rejonie faktycznie nie zawsze bezpiecznym, jednak brakuje w tej książce większego zbliżenia się do ludzi. Autor pozostaje w swojej opowieści na poziomie turysty, który wychodzi z hotelu co prawda dalej niż przewidują to przewodniki turystyczne, nie wciela się jednak w rolę reportera gotowego zmierzyć się z historią konkretnego człowieka lub małej społeczności. Publikacja spełnia przede wszystkim rolę edukacyjno-informacyjną. Autor zawarł w niej dużo wiadomości na temat ewolucji miejscowych zwyczajów oraz historii regionu. Zrezygnował natomiast z oddania głosu tym, którzy żyją w cieniu „łowców głów”.

Paweł Zgrzebnicki, Tam, gdzie kończy się świat. Opowieści z Papui-Nowej Gwinei, Wyd. Muza, Warszawa 2017.