Ważne decyzje (Irena: 1/3 Getto, scenariusz: J.-D. Morvan, S. Tréfouël, rysunek: D. Evrard, kolor: Walter)

Komiks poświęcony życiu i działalności Ireny Sendlerowej adresowany jest do młodszego odbiorcy, jednak uproszczeniem byłoby uznanie, iż dorosły nie znajdzie w tej opowieści nic dla siebie. Autorzy zainspirowani życiorysem kobiety, której udało się razem ze współpracownikami uratować z getta blisko dwa i pół tysiąca żydowskich dzieci, kładą nacisk nie na bohaterstwo, ale na zwyczajność. Pierwsza odsłona tego biograficznego komiksu zatytułowana zostaje „Getto”. Autorzy umiejętnie oddają grozę świata za murami. Przykładem mogą być obrazy brutalnej walki dzieci o pół kromki chleba zderzone z posiłkiem, który spożywa Irena razem ze swoją matką. Niezwykle sugestywnie zostaje rozrysowany przyjazd Ireny do getta, od którego rozpoczyna się cała opowieść. Kobieta w ramach prowadzonej działalności opiekuńczej ma prawo wjazdu za wzniesiony mur. Przywozi potrzebującym jedzenie, odzież i leki. Dzieci, które widzą Irenę, pozwalają sobie na marzenia, jednak zastawiony jedzeniem stół okazuje się marnej jakości zupą, piękne stroje pocerowanymi, znoszonymi ubraniami, a cudowne, oferujące ocalenie medykamenty specyfikami, które wielu ludzi nie są w stanie uratować. W getcie nie ma miejsca na beztroską radość. Rysownicy akcentują to za pomocą wszechobecnej szarości, zgniłej zieleni, czerni, kiedy akcja dzieje się za murami, ale i poprzez wyeksponowanie ostrych, wychudłych rysów tracących nadzieję Żydów. Z kolei świat, do którego wraca Irena, choć znaczony swastykami odmalowany jest w jasnych barwach. Ważną rolę w tej opowieści odgrywają zbliżenia – kiedy Sendlerowa wyciąga dłoń do umierającej Waszel, Żydówka ma rękę, która z racji swojej szczupłości wydaje się tak krucha, że zaraz się złamie; kiedy bohaterka przeżywa wątpliwości i ma złe sny, pojawia się symboliczny duch ojca, osoby, która zawsze dobro drugiego człowieka stawiała na pierwszym miejscu; kiedy strażnik sprawdzający przepustki prowokuje małego Nethanela, rzucając chleb za szlaban, w wygłodzonych i pełnych nadziei oczach chłopca widzimy śmierć, która go czeka. Pierwsza część tej zaplanowanej na trzy odsłony opowieści koncentruje się na przedstawieniu dramatycznego losu Żydów, rodzenia się planu ratowania dzieci, odmalowaniu wątpliwości i niepokojów, wreszcie podjęciu decyzji – kluczowej dla życia samej Ireny, ale i tych, którym daruje ona ocalenie. Powracającym motywem jest biały, sympatyczny piesek. Jednak i on zostaje uwikłany w sytuacje bez wyjścia – widzi głód, nie może pocieszyć swojego pana, jest świadkiem jego śmierci i udaje mu się opuścić getto. Kolor sierści czworonoga i jego zachowanie można potraktować jako symbol nadziei, może trochę naiwnej, ale koniecznej, aby wierzyć – już nie w coś konkretnego, lecz w cokolwiek.

Irena: 1/3 Getto, scenariusz: Jean-David Morvan, Séverine Tréfouël, rysunek: David Evrard, kolor: Walter, przeł. Małgorzata Fangrat, Wyd. www.timof.pl, Warszawa 2017.