Samotność, ambicja czy miłość? (W. Kuczok, Czarna)

Kolejna powieść ukazująca się w serii „Na f/aktach” wyróżnia się na tle pozostałych pod względem językowym. Jest chyba najbardziej literacka. Kuczok, a jego czytelnicy znają go od tej strony, bawi się językiem, zaskakująco zderza ze sobą różne słowa, buduje swoją opowieść poprzez wykorzystanie rytmu zdania i pewnego tempa, które z niego wynika. Choć autor pozornie pisze powieść o miłości i zdradzie, tak naprawdę szybko odkrywamy, że dużo ważniejsze w tej historii są inne kwestie. To tzw. drugie dno opowiadanej historii jest więc dużo ciekawsze i dużo bardziej skomplikowane, nie tylko dlatego, że prowadzi do zbrodni. Kuczokowi udaje się pokazać narodziny szaleństwa w sytuacji, w której pozornie króluje banalność. Bo przecież zdrada małżeńska, romans i stopniowe wygaszanie związku na boku, nie mają w sobie nic oryginalnego. Pisarz wydobywa jednak na wierzch dużo więcej sensów niż te, które wynikają w sposób najbardziej oczywisty z narodzin i końca miłości. Pojawia się więc wątek uprzedmiotowienia kobiety. Kochanka Jeremiego, Maryśka, zostaje bowiem przekazana mu przez innego mężczyznę. Bardzo mocno zaakcentowano wyobcowanie i samotność wspomnianej Marii. Miała większe ambicje, została nauczycielką w niewielkiej miejscowości i mieszka razem z nadopiekuńczą i nieco toksyczną matką. Traktowana jest przez rodzicielkę jak dziecko, a kiedy próbuje się uniezależnić, okazuje się, że jest to dosyć skomplikowane. Warto zwrócić uwagę na ewolucję miłości Jeremiego i Maryśki – od erotycznej fascynacji do obsesyjnego przywiązania i niezgody na rozstanie. Nie można również pominąć bardzo ciekawego portretu małej, bezlitosnej społeczności, która nie wybacza ludziom wyborów niezgodnych z akceptowanym przez nich modelem życia. Ciekawa jest także rola żony – kobiety pozornie biernej, zrezygnowanej, która nagle zaczyna bardzo aktywnie wyrażać swoje zdanie w związku, by ostatecznie po tragedii stać się osobą zgodną i wybaczającą. Niebanalnie zostaje także pokazany syn Jeremiego. Wciągnięty niechcący w konflikt dorosłych staje się jego aktywnym uczestnikiem w wymiarze, którego nikt by się nie spodziewał.

Wojciech Kuczok, Czarna, Wyd. Od Deski do Deski, Warszawa 2017.