Aresztowanie (R. Saberi, Między światami. Moje życie i niewola w Iranie)

Książka Saberi, choć jest publikacją dziennikarki, gatunkowo bliższa jest wspomnieniom niż reportażowi z tego kraju. Nic w tym dziwnego, bo autorka koncentruje się przede wszystkim na swoim niespodziewanym aresztowaniu i uwięzieniu, a Iran portretuje niejako przy okazji owych traumatycznych przeżyć. Efektem tego jest próba opisania własnych emocji, najpierw niedowierzenia, potem strachu, wreszcie rodzącego się przekonania, że prawda jest czymś najważniejszym. Historia Saberi, młodej kobiety planującej napisanie książki o Iranie, a oskarżonej o szpiegowanie na rzecz Stanów Zjednoczonych, pokazuje specyfikę działania służb w kraju, który dziennikarkę tak bardzo zachwycił. Różnych wersji podobnych, absurdalnych aresztowań jest w tej książce opisanych wiele. Współtowarzyszki niewoli Roxany mogłyby również napisać wspomnienia, w której niesprawiedliwość byłaby motywem dominującym. Najciekawsze w relacji Saberi są fragmenty opisujące próby wymuszenia zeznań na dziennikarce. Mamy tu do czynienia z próbą sił między totalnie zaskoczoną sytuacją młoda kobietą a doświadczonym śledczym, którego nie interesuje prawda, ale odpowiednio spreparowane oświadczenie, umożliwiające przeprowadzenie pokazowego procesu. Ciekawy są również te fragmenty, w których Saberi nie ukrywa swojej słabości, tego, że w chwili strachu, wciągnęła w śledztwo osoby, które nie miały nic wspólnego z działaniami, do których pod przymusem się przyznała. Gdyby nie walka medialna zainicjowana przez rodzinę dziennikarki, w którą zaangażowały się również wysoko postawione osoby amerykańskiego świata polityki, uwolnienie kobiety wcale nie byłoby czymś oczywistym. Doświadczenie Saberi okazuje się istotnym świadectwem bezkarności irańskich służb oraz niepewności, która czyha na każdym kroku na tych, którzy są bez winy. I właśnie z tego powodu książka ta, choć literacko mało interesująca, zasługuje na uwagę i zainteresowanie czytelników.

Roxana Saberi, Między światami. Moje życie i niewola w Iranie, przeł. Marta Markocka-Pepol, Wyd. Sine Qua Non, Kraków 2015.