„Niewidzialna kobieta” to książka o starzeniu się i starości kobiet, o ich znikaniu. Nietrudno domyślić się tego faktu już na podstawie tytułu, ale autorka skutecznie ucieka od tego, by można było jej publikację zakwalifikować jako kolejną i jeszcze jedną na ten temat. Na szczególną uwagę zasługuje kwestia spojrzenia rozpatrywana w tym przypadku na wiele sposobów. Dostrzeżenie to moment zwrotny dla opowieści – patrzenie w lustro w którymś momencie uświadamia, że czasu nie da się cofnąć i że to wszystko, co wydawało się trwałe i nienaruszalne jednak podlega destrukcji. Uważność widzenia to z kolei element przyglądania się innym ludziom i odkrywania ich historii w odmienny niż wcześniej sposób. Skupienie się na kwestii widzialności i niewidzialności oraz odbywającego się w czasie renegocjowania tych dwóch określeń odsłania nie tylko emocje możliwe do odczytania z cudzego spojrzenia, ale i łatwość przenoszenia tego, jak postrzegamy siebie, na wspomniane cudze spojrzenie. Wpatrywanie się w czyjeś oczy to także próby odczytywania tych emocji, które rodzą się w trakcie relacji – zupełnie przypadkowych, ale i trwałych, naznaczonych długoletnim związkiem i dobrym zaznajomieniem się z drugim człowiekiem. Drakulić intrygująco zestawia to, co prywatne, z tym, co można włączyć w tryb funkcjonowania publicznego. Pokazuje, że „patrzeć” nie oznacza tylko prostej informacji na temat funkcjonowania wzroku, ale stanowi otwarcie do szeregu sytuacji, wypowiadanych słów, rozpamiętywanych emocji, które spojrzeniem lub jego brakiem można uruchomić. „Patrzeć” w opowieści Drakulić to relacja ze zmiany wpisanej w spojrzenie, z potencjalności dialogu obecnego w oczach i z uważności, z tego, czego nie słychać, a co we wzroku właśnie potrafi być krzykiem, z innych pozycji, które wraz z wiekiem i upływem czasu przyjmujemy w rodzinie i związkach, z umierania wreszcie – tego dosłownego i metaforycznego.
Slavenka Drakulić, Niewidzialna kobieta, przeł. Siniša Kasumowić, Wyd. Biblioteka Analiz, Warszawa 2023.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz