Pięknie wydana (co jest charakterystyczne dla tej serii) i ciekawie pomyślana książka Kończaka to opowieść o miejscach, które stają się pretekstem do szerszej opowieści o przemianach społecznych i politycznych, obyczajach, momentach zwrotnych w historii, wreszcie o konkretnych ludziach, dzięki którym rzeczywistość mogła się zmieniać i rozwijać. Gruzja jako kraj i Tbilisi jako miasto zostają w tym przypadku potraktowane jako część procesu, podlegającego wpływom z dwóch różnych stron – Europy i Azji, tradycji i nowoczesności, zniewolenia i niepodległości, obojętności i świadomości, prywatności i tego, co publiczne, wreszcie kultury i polityki. Kluczowe dla przyjętego sposobu opowiadania jest spojrzenie. Punktem wyjścia dla kolejnych rozdziałów, uwzględniających kwestie związane ze zwyczajami codzienności, okazuje się widok. Ważne na mapie punkty, organizujące reguły życia społecznego, takie jak łaźnia, cerkiew, katedra, kawiarnia czy opera, okazują się istotnym zalążkiem opowieści, rozrastających się, komplikujących losy miejsc i ludzi, odsłaniających uwikłania, wpływające na taki, a nie inny bieg historii. Warto zwrócić uwagę na umiejętność selekcjonowania informacji, wykazywaną przez autora. Dzięki niej czytelnik ma świadomość istotności szczegółu, ale i przeżyć o charakterze uniwersalnym, dla miasta, kraju i społeczeństwa. Konkret współtworzony jest w tym przypadku także za pomocą fotografii. Właściwie dobrane są nie tyle uzupełnieniem historii opowiadanych przez Kończaka, co raczej równie ważnym jak tekst elementem, dzięki któremu możliwe jest stworzenie obrazu pełnego. Tytułowy „widok” przywoływany w tytułach kolejnych części, składających się na książkę, nie jest więc tylko metaforą, ale staje się próbą urealnienia, zwizualizowania, gotowością pokazania procesu zniszczenia lub ewolucji. Na uwagę zasługuje wielość poruszanych kontekstów, dzięki czemu zainteresowany Gruzją czytelnik może potraktować tę publikację jako pretekst do dalszych poszukiwań lekturowych, ale i rodzaj bazy, stanowiącej fundament tego, co dla gruzińskiej opowieści jest najważniejsze.
Lech Kończak, Tbilisi. O Gruzji, ludziach i dziełach, Wyd. Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2022.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz