Biografia Waltera Gropiusa to przykład tradycyjnej w formie opowieści o losach wybitnej jednostki, funkcjonującej w niełatwych czasach, mających potencjał, by zmieniać świat, i tworzących wokół siebie intelektualny ferment na miarę owego wizyjnego postrzegania teraźniejszości i przyszłości. Akcentuję tradycyjność formy nie bez powodu. Współcześnie dość swobodnie traktuje się takie określenia jak biografia i reportaż biograficzny. W tym przypadku nie sądzę, by ktokolwiek nazwał dzieło MacCarthy reportażem. Autorka chronologicznie przedstawia losy Gropiusa. Dzieli jego życie na trzy etapy – niemiecki, angielski i amerykański, co zresztą jest spójne z postrzeganiem własnego życiorysu przez samego twórcę Bauhausu. Można również dostrzec inne cezury. W kontekście aktywności w przestrzeni publicznej będzie to utworzenie i funkcjonowanie szkoły Bauhausu najpierw w Weimarze, potem w Dessau, wreszcie w zupełnie innej i zagrożonej nazistowską dyktaturą wersji w Berlinie. Istotne w tej opowieści będzie nie tylko krystalizowanie idei i łączenie funkcjonalności z elegancją oraz cechami charakterystycznymi dla otoczenia, ale też kontakty między mistrzami i uczniami oraz przekonanie o wadze projektów. Jeśli weźmiemy pod uwagę prywatność Gropiusa kluczowe będą dwie cezury – jedna dzieląca jego życie na małżeństwo z Almą Mahler i małżeństwo z Ise, druga dotyczyłaby jego ojcostwa i reglamentowanej przez byłą żonę relacji z biologiczną córką oraz intensywnie przeżywanej relacji z córką przybraną. Związek z Almą okaże się kluczowy w sensie formacyjnym, jednak oparty przede wszystkim na namiętności i nieco histerycznych, zaborczych zachowaniach żony nie będzie sprzyjał pracy i codzienności. Życie z Ise stanie się porozumieniem dusz, bo partnerka z przekonaniem zaangażuje się w funkcjonowanie Bauhausu, pomagając i wspierając jej działanie organizacyjnie i towarzysko. To, co szczególnie uderza w opowieści, to mocna, wyrazista osobowość Gropiusa. Nie ma znaczenia fakt, że Alma próbowała go we wspomnieniach uczynić człowiekiem mało interesującym. Z przedstawionych faktów wyłania się obraz człowieka z wizją i pasją, zdeterminowanego, gotowego do poświęceń, rozumiejącego architekturę i otwartego na nowoczesność. I dla tego portretu warto książkę przeczytać.
Fiona MacCarthy, Walter Gropius. Człowiek, który zbudował Bauhaus, przeł. Jan Dzierzgowski, Wyd. Filtry, Warszawa 2021.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz