Dom (J. Cabré, Cień eunucha)

Powieść Cabré zasługuje na uwagę chociażby ze względów kompozycyjnych. Tłumaczka książki w bardzo interesującym wprowadzeniu objaśnia czytelnikom szczegóły zamysłu autora i opisuje, w jaki sposób forma powieści łączy się z muzyką. Że tak właśnie jest, zauważamy od razu, gdy zerkniemy do spisu treści, jednak fachowe oprowadzenie Sawickiej po koncepcji jest wstępem potrzebnym, którego nie wolno pominąć. „Cień eunucha” to powieść intrygująca także z innego powodu. Autor postanawia umieścić swojego głównego bohatera w specyficznej i niełatwej ze względów emocjonalnych sytuacji. Miquel razem z młodszą kobietą, Júlią, udaje się na kolację. Mają wspominać jego przyjaciela, który niedawno zmarł, bo towarzyszka mężczyzny, która jest dziennikarką, chce napisać o nim artykuł. Szybko okazuje się, że to nie będzie łatwy wieczór. Miejsce, w którym znajduje się modna restauracja, jest Miquelowi dobrze znane. Kiedyś mieścił się tutaj jego dom rodzinny. Nic więc dziwnego, że szybko pojawiają się duchy przeszłości – ludzie, których już nie ma, przedmioty, które dawno zniknęły, obrazy, które przestały wisieć na swoim miejscu, emocje, które wydawały się martwe, a jednak ciągle żyją, wreszcie tajemnica. Spowiedź, opowieść, gawęda, jaką snuje mężczyzna, zamienia się w próbę zmierzenia się z własną biografią oraz ograniczeniami pamięci. Niemożność ocenienia w teraźniejszości wagi wszystkich chwil skutkuje ułomnością wspomnień. Gdzieś w tle mamy konsekwencje, jakie zwykli ludzie ponosili w wyniku wojny domowej w Hiszpanii, trudne decyzje związane z majątkiem, wielką miłość i wielką nienawiść oraz obyczajowe tabu, które w nie swoim czasie nie mogło zostać złamane. Cabré proponuje tym razem historię trochę nostalgiczną, trochę melancholijną, a jednak równie poruszającą, jak te, które mieliśmy okazję w jego wykonaniu poznać wcześniej.

Jaume Cabré, Cień eunucha, przeł. Anna Sawicka, Wyd. Marginesy, Warszawa 2016.