Ludzie i pszczoły (M. Lunde, Historia pszczół)

Uczynienie głównym punktem odniesienia pszczół to pomysł niebanalny, ale i oczywisty w swojej wymowie. Wszyscy jesteśmy chyba świadomi dzisiaj roli odgrywanej przez te owady, a alarmujące doniesienia medialne dotyczące ich funkcjonowania skutecznie inspirują do zastanowienia się nad przyszłością życia na Ziemi. Autorka zdecydowała się nadać swojej historii przypowieściowy charakter. Choć poznajemy losy kilku postaci w różnym czasie i miejscu, jedno bohaterów łączy – niepokój o los pszczół, uzależnienie od ich istnienia, wreszcie całkiem konkretne konsekwencje bycia w bliskim sąsiedztwie pszczół. Pisarka pokazuje próby ocalenia owadów oraz buduje metaforyczny obraz świata, w którym ich umieranie staje się zapowiedzią spełnionej Apokalipsy. Pszczoły mogą ożywiać – w sposób symboliczny jako inspiracja do działania wówczas, gdy wcześniej w życiu człowieka królował marazm, ale i dosłownie, poprzez ożywienie relacji między ojcem a synem. Pszczoły mogą również pełnić rolę dwuznaczną, niosąc nadzieję przez sam fakt pojawienia wtedy, gdy nikt ich się nie spodziewa, ale i przynosząc śmierć za sprawą ukąszenia i alergicznej reakcji. Autorce udaje się zachować pewnego rodzaju dwuznaczność wpisaną w życiodajną pracę pszczół. Jest w tych owadach zalążek życia, przetrwania, ale i potencjał ostateczności, końca, na który nie ma się bezpośredniego wpływu. Na uwagę zasługuje wizja świata przyszłości. Praca wykonywana przez pszczoły związana z zapylaniem roślin musi być wykonywana przez ludzi. W efekcie ich życie zaczyna przypominać codzienność robotów. Wchodząc w role owadów muszą zapomnieć o swoim człowieczeństwie, są pracownikami bez prawa do odpoczynku, stają się niewolnikami przyrody, bo jako jej pomocnicy są jednocześnie uzależnieni od jej przetrwania. Autorka zachowując przypowieściowy charakter narracji, akcentuje symbolikę swojej opowieści także za pomocą tytułu. Szybko okazuje się bowiem, że „historia pszczół” to tak naprawdę i „historia ludzi”. Pszczoły są nie tylko ludziom potrzebne, metaforycznie obrazują również los, który potencjalnie może spotkać człowieka.

Maja Lunde, Historia pszczół, przeł. przeł. Anna Marciniakówna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016.