Książka
Jana Józefa Lipskiego analizująca ideologię ONR „Falangi” powinna być czytana
przez wszystkich tych, którym nieobca jest troska o to, by faszyzm i
antysemityzm nie zaczęły na nowo uwodzić. Dyktat siły, władzy i
niekwestionowanej racji wpisany w totalitaryzm jest bowiem tym, co się odradza
i na nowo zagraża takim wartościom, jak demokracja, liberalizm, tolerancja,
wolność, różnorodność. Bardzo dobrze więc się stało, że Wydawnictwo Krytyki
Politycznej postanowiło dzieło Lipskiego przybliżyć czytelnikom. Po książkę tę
powinni sięgnąć wszyscy studenci kierunków humanistycznych i społecznych.
Powinna być lekturą obowiązkową dla dziennikarzy, bo pokazuje, jak funkcjonuje
w mediach język nienawiści; dla językoznawców, bo umożliwia przeanalizowanie
reguł rządzących przekazem zideologizowanym; dla literaturoznawców i antropologów
kultury, bo odsłania paradoks tkwiący w głęboko antyhumanistycznym przesłaniu;
dla historyków idei, bo uświadamia skuteczność totalitarnej retoryki i jej
powtarzalność; dla politologów, bo piętnuje sztuczność modelu państwa
budowanego na wykluczeniu; dla socjologów wreszcie, bo wychwytuje rytuały
prowadzące do faworyzowania jednej grupy społecznej przy jednoczesnym
pogardzaniu inną. Analiza Jana Józefa Lipskiego to niezwykle precyzyjne
obnażenie zła, które rodzi się wśród ludzi szafujących takimi słowami jak
patriotyzm, naród, moralność, dobro. Autor bazuje na konkretnych cytatach,
rekonstruując poglądy tych, którzy nie ukrywają swojego antysemityzmu, swojej
nienawiści do demokracji, swojej niechęci do indywidualizmu. Lektura książki
pozwala nie tylko na zmierzenie się z retoryką pogardy. Uświadamia również, że
totalitaryzm, eliminując różnorodność i polifoniczność, staje się bezlitosnym
atakiem na społeczeństwo. Łatwość marginalizowania Innych poprzez uznanie ich
za – przykładowo – nieprawdziwych Polaków oddaje grozę owej obecnej w
przestrzeni publicznej narracji. Największym atutem publikacji jest jednak nie
tyle zdefiniowanie tego, co uwodzi przedwojenną ONR „Falangę” (a więc aspekt
historyczny), co raczej pokazanie pewnej uniwersalności opisywanego negatywnego
przesłania (a więc aspekt współczesny). Wnioski Lipskiego można bowiem odnieść
nie tylko do analizowanej organizacji, ale do wszystkich działań odwołujących
się do propozycji totalnych.
Jan
Józef Lipski, Idea Katolickiego Państwa Narodu Polskiego. Zarys ideologii ONR „Falanga”,
słowo wstępne: Andrzej Friszke, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2016.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz