Mykwa (E. Nevo, Samotne miłości)

Nevo okazuje się pisarzem zaskakującym, barwnie snującym opowieść o uczuciach i emocjach, które trwają uśpione do momentu, aż będą mogły narodzić się na nowo, dowcipnym, ale i refleksyjnym. Ci, którzy pamiętają „Neuland” tego autora mogą być nieco zaskoczeni stylistyką „Samotnych miłości”. Tak naprawdę jednak szybko dostrzegą pewne podobieństwa między powieściami. To, co w „Neuland” jest utrzymane w nieco poważniejszym tonie, tutaj zyskuje lekkość, dzięki której trudno czasami oprzeć się wrażeniu, że to, o czym czytamy, dzieje się między snem a jawą. Nevo interesują związki między miłością, pamięcią a historią. Decyduje się na przyjrzenie tym relacjom w kontekście prywatności, dzięki czemu to, co smutne, budzi również uśmiech na twarzy, co bolesne, staje się momentami sprawiedliwe, co przewidywalne, zamienia się w niespodziewane i zaskakujące. Ważnym punktem odniesienia dla całej opowieści jest zamówienie, które musi być zrealizowane. Na osiedlu zbudowanym wbrew wszelkim regułom użyteczności publicznej ma powstać mykwa. To, że ma powstać, nie jest jeszcze problemem, bo przecież jest ktoś, kto chce rytualną łaźnię sfinansować. Trudności pojawiają się wtedy, gdy okazuje się, że mieszkańcy osiedla niewiele mają wspólnego z tradycją przodków i nie zamierzają kultywować jej z tego tylko powodu, że tak chcą urzędnicy. Okazuje się jednak, że mykwa staje się źródłem negocjacji zarówno dotyczących przestrzeni, jak i tego, co może jeszcze się wydarzyć, a co wydawało się, że już nigdy się nie wydarzy w związkach bohaterów. Przeszłość powraca na chwilę w miłości odnowionej i uruchomionej dzięki magicznej sile tkwiącej w niechcianej przez nikogo mykwie. Stęsknione ciała wbrew zaplanowanym w łaźni rytuałom na chwilę spotkają się, choć nawet w marzeniach wydawało się to niemożliwe.

Eshkol Nevo, Samotne miłości, przeł. Magdalena Sommer, Wyd. Muza, Warszawa 2016.