Współcześnie i historycznie (D. Folga-Januszewska, Muzeum: fenomeny i problemy)

Książka Doroty Folgi-Januszewskiej to interesujące kompendium wiedzy na temat tego, jak zmieniało się muzeum, jakie modele wystawiennicze były najpopularniejsze oraz co staje się wyzwaniem dla muzealnictwa w czasach współczesnych. Autorka porządkując wiedzę na temat przeszłości, stawia wiele istotnych pytań dotyczących trwającego „tu i teraz”. Dzięki temu dowiadujemy się, że zmieniło się nie tylko miejsce, w którym prezentuje się zbiory, ale i rola tego, kto owe zbiory opracowuje, prezentuje i promuje. Kwestia ta wydaje się niezwykle istotna, bowiem wpływa i na zapamiętywanie przez odbiorcę, i na sposób jego uczestniczenia w procesie łączącym edukowanie z przyjemnością. Folga-Januszewska mocno akcentuje dostrzegalne we współczesnym muzeum dążenie do tworzenia z odwiedzających rodzaju wspólnoty – gotowej na pytania, szukającej odpowiedzi, aktywnie wchodzącej w reakcje z obiektami dostępnymi do oglądania. Istotna granica dzieli znany dobrze zakaz dotykania i otwartość na samodzielne zbadanie tego, co jest prezentowane. Widz przestaje więc być biernym odbiorcą, staje się również współuczestnikiem wydarzeń – kiedy korzysta z udogodnień multimedialnych, kiedy może wziąć udział w warsztatach, kiedy dostaje możliwość fizycznego doświadczenia tego, co wcześniej poznawano tylko teoretycznie (np. w formie warsztatów). Autorka skupia się nie tylko na przemianach wynikających z innego niż kiedyś postrzegania zbiorów muzealnych. Interesują ją również kwestie związane z etyką zawodu, problemy rodzące się w wyniku komercjalizacji, trudności z zachowaniem równowagi między rozrywką i przyjemnością a wiedzą i edukacją, wreszcie świadomość ważnej roli odgrywanej przez artystę. Książka ta porządkuje i uzupełnia wiedzę na temat muzeów, ale też prowokuje do refleksji na temat tych miejsc, które czytelnik zdążył odwiedzić. Wybór między muzeum nowoczesnym a tym w starym stylu nie jest bowiem wcale tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać.

Dorota Folga-Januszewska, Muzeum: fenomeny i problemy, Wyd. Universitas, Kraków 2015.