sobota, 6 maja 2023

Jestem potworem (H. Le Tellier, Wszystkie szczęśliwe rodziny)

 

Że opowieść autora koncentruje się na rodzinie, wiemy już dzięki tytułowi, ale to, że tak naprawdę obserwować będziemy nieustanne lawirowanie na granicy skrywanego żalu i doświadczanego okrucieństwa, dostrzeżemy dopiero w trakcie lektury. Le Tellier dokonuje intrygującej i sugestywnej wolty w kontekście mówienia o uczuciach, formie, wspomnieniach. Patrzy na siebie i na swoją rodzinę z boku, ale i od środka. Nie ukrywa, że to, co się kiedyś wydarzyło, miało wymiar formacyjny, ale i jest czymś nadal boleśnie żywym. Na uwagę zasługuje więc nieoczywista perspektywa – obserwatora, który doświadczył, ale i jednocześnie nie domknął do końca tego, co było jego doświadczeniem. Uparte nazywanie siebie potworem ma w sobie coś z samobiczowania, ale i cynizmu oraz ironii. Odpowiedzią na brak uczuć, obcość i obojętność musi być bowiem nieodczuwanie żalu, smutku, cierpienia. Konieczność trzymania fasonu zobowiązuje. Le Tellier nie opowiada o traumach dzieciństwa ocierających się o patologię czy praktyki kwalifikujące się do ingerencji przedstawicieli prawa. Pozornie nie dzieje się nic złego, ale to „nic” bywa na tyle duszące, paraliżujące, odstręczające, że z dramatu nieraz przechodzi w farsę. Kluczowa staje się możliwość odrzucenia tych, którzy należą do najbliższych. Skoro matka i ojczym dają sobie prawo do całkowitego ignorowania tego, co ważne dla syna, to również on – w ramach reakcji obronnej – musi spróbować nie odczuwać, nie angażować się, nie przeżywać. Wychodzi to różnie, rzecz oczywista, ale chyba jednym z bardziej przejmujących momentów jest opis sytuacji, w której autor próbuje nawiązać relację z matką, pisząc do niej list i licząc na chwilę namysłu nad zapisanymi słowami. Odpowiedzi nie otrzymuje, ale to, co matka robi z korespondencją wydaje się komunikatem odcinającym i przekreślającym możliwe porozumienie. Intrygujące i do refleksji.

 

Hervé Le Tellier, Wszystkie szczęśliwe rodziny, przeł. Wiktor Dłuski, Wyd. Filtry, Warszawa 2023.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz