piątek, 5 sierpnia 2022

Płeć jako spektakl (J. Wojtaszczyk, Cudowne przegięcie. Reportaż o polskim dragu)

 

Reporterska książka Jakuba Wojtaszczyka zasługuje na uwagę z co najmniej kilku powodów. Po pierwsze, intrygujący prozaik postanawia zmienić uprawiany gatunek i, co dla nas w tej sytuacji szczególnie istotne, wychodzi z tej próby obronną ręką. Po drugie, jeśli weźmiemy pod uwagę efekt pierwszego wrażenia, nie da się nie docenić świetnej, wyrazistej i energetycznej okładki oraz dobrego tytułu. Po trzecie, Wojtaszczyk proponuje czytelnikom zbiór portretów biograficznych, jednak co bardzo istotne, nie decyduje się na rekonstruowanie kolejnych faktów z życiorysów swoich bohaterek i bohaterów. Stawia raczej na problematyzowanie, różnorodność, płynność i fascynujący potencjał tkwiący w możliwości wyboru tego, kim się jest i kim można się stać. Po czwarte, autor zwraca uwagę na język, którym się posługuje, szanuje wybór zaimków osobowych deklarowany przez rozmówczynie i rozmówców, stara się również oddać nieoczywistość wpisaną w poszukiwanie siebie poprzez zaakcentowanie owych decyzji nie tylko w cytowanych wypowiedziach, ale i w tych fragmentach tekstu, które są opisem i relacją. Po piąte, bardzo doceniam fakt pozostawienia w książce przypisów dolnych. Dzięki temu wiele kontekstów odsłania nam się podczas lektury uzupełnień, wyjaśnień czy adresów bibliograficznych prowadzących do artykułów czy wywiadów. Przypisy zostały w tym wypadku słusznie potraktowane jako integralna część reportażu. Po szóste wreszcie, Jakubowi Wojtaszczykowi udaje się pokazać procesualność pracy nad własną tożsamością, oczyszczający moment uświadomienia sobie kreacyjnych możliwości tkwiących w stawaniu się kimś innym oraz w przebieraniu się, malowaniu i zachowywaniu się zupełnie inaczej niż na co dzień. Spektakl jako część codzienności wydaje się w tej publikacji bardzo ważnym wątkiem. Zwłaszcza że bohaterowie i bohaterki mają nie tylko swoje historie, ale też bardzo różnie realizują ideę bycia drag. Co ciekawe i ważne, pozostają w swoich kreacjach autentyczni i prawdziwi. Nie tyle więc udają czy odgrywają rolę, co raczej odsłaniają swoje drugie oblicze. I ten moment przemiany wydaje się czymś kluczowym dla sportretowanych biografii. Warto!

 

Jakub Wojtaszczyk, Cudowne przegięcie. Reportaż o polskim dragu, Wyd. Znak, Kraków 2022.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz