Moda jako pamięć (M. Idem, Manekin w peniuarze. Moda w II RP)

 

Ależ to jest napisane! I jeszcze jeden entuzjastyczny okrzyk: ależ to jest wydane! Debiutancka książka Magdaleny Idem to przykład tego, że można pisać literacko znakomicie i wydobywać z tego, co było, wiele nowych, nieoczywistych znaczeń. Ten reportaż historyczny jest nie tylko przemyślany kompozycyjnie. Widać również ogromne przygotowanie autorki. Świadczy o tym i bogata bibliografia, i umiejętność nasycenia tekstu wieloma szczegółami przy jednoczesnym unikaniu przeładowania informacjami. Idem pisze barwnie, ciekawie, umiejętnie buduje napięcie, bardzo świadomie rozgrywa własną obecność, nadając zakończeniu ton rodzinnego, osobistego uwikłania. Wydawnictwo postarało się, by książka ta znalazła należytą oprawę graficzną. Jest przepięknie wydana, bogato ilustrowana zdjęciami z epoki oraz reprodukcjami okładek i stron ówczesnej prasy kobiecej. „Manekin w peniuarze” można zresztą postawić na półce obok „To nie są moje wielbłądy. O modzie w PRL”. Nie tylko dlatego, że Aleksandra Boćkowska jest autorką entuzjastycznego blurba na okładce publikacji Idem, ale z tego powodu, że obie książki mają taki sam format i utrzymane są w tej samej konwencji graficznej. Idem pisze jak doświadczona reporterka – umie odsłonić współczesny kontekst przeszłości, potrafi dokonać selekcji zgromadzonego materiału, waży słowa i potrafi tak zbudować napięcie, że czyta się jej tekst jak dobrą powieść. Opowiada o modzie, ale tak naprawdę mamy do czynienia z historią przemian społeczno-obyczajowych, z opowieścią o klasowości mody, o niełatwej roli kobiet, próbujących kreować, a nie tylko naśladować, o nierównej walce między powtarzaniem a wytwarzaniem czegoś nowego, o zwykłych krawcowych, o roli prasy kobiecej, zwłaszcza tej docierającej pod strzechy, a nie tylko funkcjonującej w centrum. Fascynujący jest finał tej opowieści. To wybuch wojny i – jak sugeruje autorka – zmiana znaczenia i roli pełnionej przez ubrania. Całkiem nowa i niezwykła historia, będąca świadectwem ścisłego związku między człowiekiem a ubraniem oraz umiejętności przystosowania się i zmiany w sytuacji ekstremalnej. Lektura obowiązkowa.

 

Magdalena Idem, Manekin w peniuarze. Moda w II RP, Wyd. Czarne, Wołowiec 2022.