To bardzo ważny reportaż, szkoda więc, że tak mało o nim dyskutowano. Jest przykładem dziennikarstwa zaangażowanego społecznie, uwrażliwionego, wierzącego w potrzebę zmiany świata na lepsze oraz realizującego przekonanie, że tych, których system nie chce dostrzegać, trzeba zauważyć i wysłuchać. Nie bez powodu wspominam o tych kwestiach, ponieważ Witold Bereś i Janusz Schwertner nie ukrywają swojego zdziwienia, przerażenia i emocjonalnego zaangażowania. Jednocześnie nie przestają być profesjonalistami – słuchają, drążą temat, pytają, starają się pokazać dramat i cierpienie tych, którym nikt nie chce pomóc, nie demonizują i nie szantażują emocjami, choć zarazem budzą przerażenie i wzruszają. Warto zwrócić uwagę na tytuł i podtytuł książki, gdzie tytułowe szramy sugerują rany nie do zagojenia, których ślady mogą zostać na całe życie, a pojawiające się w podtytule „niszczenie” nie daje nadziei, staje się natomiast oskarżeniem i ostrzeżeniem. To, co szczególnie uderza w opowieści Beresia i Schwertnera, to samotność młodych ludzi potrzebujących pomocy i bezsilność rodziców, którzy nawet jeśli chcą dziecku pomóc, to mierzą się na każdym kroku z upokorzeniami, podłością, okrucieństwem i biurokracją. System nie tylko się od nich odwraca, ale i nie chce im pomóc. Szpitale psychiatryczne jako miejsca, do których trafiają młodzi bohaterowie reportażu, okazują się koszmarem. Trudno sobie wyobrazić, że tak może być traktowany pacjent lub pacjentka potrzebujący pomocy. Przemoc triumfuje tam, gdzie wszelkie jej symptomy powinny być niszczone w zalążku. W efekcie pomoc staje się kłamstwem, bo niejednokrotnie wpływa na pogorszenie stanu pacjentów. „Szramy” to reportaż oddający głos ofiarom. To bardzo ważna perspektywa, w której to właśnie młody człowiek zostaje wysłuchany, zauważony, pozostaje podmiotem. To o niego toczy się walka. To o człowieczeństwo i o życie tak naprawdę chodzi we wszystkich tych historiach, w których dorosły odwraca się od dziecka i zawodzi je w chwili próby. Ważna i potrzebna lektura!
Witold Bereś, Janusz Schwertner, Szramy. Jak psychosystem niszczy nasze dzieci, Wyd. Wielka Litera, Warszawa 2020.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz