Przewodnik, towarzysz i twórca (J. Jarniewicz, Tłumacz między innymi)

Choć potencjalnie książka ta wydaje się być adresowana przede wszystkich do tych, którzy zajmują się tłumaczeniami i dla których kwestia teorii przekładu jest szczególnie bliska, to tak naprawdę mamy do czynienia z fascynującą lekturą dla wszystkich kochających literaturę. Mówienie o miłości nie jest w tym wypadku nadużyciem. Jerzy Jarniewicz okazuje się bowiem w swoich tekstach nie tylko znawcą, erudytą, zaangażowanym czytelnikiem, ale i pełnym krytycznej pasji polemistą. Ta ostatni cecha szczególnie jest wyeksponowana w tych fragmentach, w których autor ocenia wybrane przekłady, porównuje je ze sobą, stawia tezy dotyczące przyjętych strategii, wreszcie bardzo precyzyjnie uzasadnia swój punkt widzenia. Tylko pozornie tego typu teksty sprawiają wrażenie hermetycznych. W rzeczywistości przekonujący sposób opisu powoduje, iż analiza porównawcza dobranych słów i sformułowań staje się czymś niezwykle interesującym. Równie intrygująco wybrzmiewa poetycka klamra, jaką autor otwiera i zamyka swoją książkę. Zaakcentowane w niej zostaje to wszystko, co sprzyja dobremu tłumaczeniu – odpowiedni czas, odpowiednie miejsce, wszystkie elementy towarzyszące, wspierająca cisza nocy, wewnętrzna gotowość do zmierzenia się z cudzym tekstem, który podczas pracy nad odpowiednim doborem zdań i słów, częściowo staje się własnością tłumaczącego. Jerzy Jarniewicz koncentruje się na „przekładach, językach i literaturze”. Podtytuł książki odpowiada więc temu, co w niej znajdziemy. Autora interesuje nie tylko rola odgrywana przez tłumacza, ale i filozoficzny w swoim wydźwięku problem rzeczywistej nieprzekładalności tekstu, który w innym języku, nawet w bardzo wiernym przekładzie, brzmi inaczej. Pytanie zatem o twórczy aspekt pracy tłumacza pozostaje czymś nie bez znaczenia. Mocno wybrzmiewa postulat opatrywania przekładów nazwiskami ich autorów. Mówimy przecież lub czytamy słowami użytymi i dobranymi przez tłumaczy. Fascynujące okazują się rozważania na temat nieprzekładalności niektórych sformułowań i potencjału tkwiącego w tego typu fragmentach, ale i kwestie związane z uwspółcześnianiem kanonicznych tekstów literackich. Bardzo dobre!

Jerzzy Jarniewicz, Tłumacz między innymi. Szkice o przekładach, językach i literaturze, Wyd. Ossolineum, Wrocław 2018.